اطلاعات و مفاهیم کلی درخبرنویسی

تعریف خبر:

اعلام و بیان وقایع جالب زندگی اجتماعی و نقل عقاید و افکار عمومی است.

 

عوامل یک خبر:     

v    اعلام واقعه: یک واقعه زمانی جنبه خبری پیدا می کند که آشکار شود و دیگران از آن مطلع شوند.

 

v    نخستین بیان: بعد از آشکار شدن خبر باید چگونگی وقوع آن بیان شود تا کنجکاوی مخاطبان را ارضاء نماید..

 

v    واقعه عینی: خبر باید با واقعیت همراه باشد و فاقد افسانه پردازی می باشد.

 

v    جالب بودن واقعه: خبرنگاران باید نیازمندیها و علاقه های مخاطبان را در نظر بگیرند.

 

v    عمومی و اجتماعی بودن واقعه: خبر باید جنبه عمومی داشته باشد و در زندگی اکثریت مردم تأثیر بگذارد.

 

خبرنگار کیست؟ کسی است که به اتکا به ذوق و استعداد شخصی پس از گذراندن دور آموزش تخصصی وظیفه تهیه و جمع آوری و تنظیم اخبار و انتقال آن از طریق وسایل ارتباط جمعی (مطبوعات- رادیو- تلویزیون- خبرگزاری) به مخاطبان را به عهده دارد.

 

 

 

صفات خبرنگار:

 

1-     شم خبری: عده ای معتقداند که استعداد و شم خبری ذاتی می باشد مثلا کسی که نقاشی می کند ولی در عمل ثابت شده ذاتی نبوده و فنی است و بر اساس تمرین و تکرار باعث بالا رفتن استعداد و شم خبری می شود.

 

2-     در مسیر بودن خبر: یعنی در جریان رویداد قرار گرفتن می باشد.

 

3-     لزوم تخصص: روزنامه نگاری یک رشته تخصصی می باشد و در گذشته به این شکل نبوده و اکنون تخصصی شده است مثلا یک خبرنگار هنری باید مکاتب سینمائی را بشناسد.

 

4-     تماس با مردم: تا زمانی که خبرنگار با مردم تماس نداشته باشد نیازها و افکار مردم را نمی توان دریافت زمانی می تواند نیاز مردم را بشناسد که با مردم ارتباط داشته باشد..

 

5-     ایجاد صمیمیت: خبرنگار نمی تواند بدون صمیمیت و دوستی خبر تهیه کند پس باید اعتماد طرف مقابل را جلب نماید.

 

6-     نگهداری نشانی منابع خبری: خبرنگار باید دفترچه خاصی داشته باشد که مشخصات تمام منابع خبری را بنویسد تا در مواقع ضروری به آنها دسترسی یابد.

 

7-     بررسی اسناد و مدارک: هر خبرنگاری در حوزه ای که کار می کند باید اسناد و مدارک مخصوص آن را داشته باشد. مثلاً اگر خبرنگار مالی هستیم در مورد مالیاتها و هر آنچه که مربوط میشود به آن شخص و در جریان امر قرار بگیریم.

 

8-     تکمیل معلومات عمومی: خبرنگار باید در حال تکمیل معلومات خود باشد از طریق اینترنت مطبوعات مختلف – کتاب

 

9-     سرعت و عمل: سرعت و عمل در کار خبری بسیار مهم می باشد و خبرنگار باید خبر را در فرصت اولیه به تحریریه برساند.

 

10-رعایت بی طرفی: خبرنگاری که به نوعی بی طرفی را نقص کند اعتماد از او سلب می شود.

 

11-رفتار اجتماعی مناسب خبرنگار: خبرنگار باید ظاهری آراسته، مرتب و رعایت ادل و نزاکت را داشته باشد.

 

مفاهیم اساسی در خبر نویسی:

 

1-       درستی و صحت خبر: خبر باید درست و بر مبنای یک گزارش عینی باشد و گرنه قصه نویسی است و باید به همان شکلی که اتفاق افتاد نوشته شود نه به آن صورت که خبرنگار می خواهد.

 

2-      صراحت و روشنی خبر: خبر باید واضح و از ابهام و کنایات به دور باشد و هنر خبرنگار در این است که اطلاعات صحیح را در زمانی که جمع آوری کرده و با بهترین نحو تنظیم نماید و به مخاطبان انتقال دهد.

 

3-     جامع و کامل بودن خبر: خبر باید طوری تهیه و تنظیم شود که هیچ سوالی برای خواننده بی پاسخ نماند و خبرنگار خود را به جای مخاطب قرار دهد و سوالی ابهام داشته باشد برطرف کند و با جامعیت در اختیار مخاطبان قرار دهد و به پرسشهای مربوط به  عناصر خبر به طور کامل پاسخ داده شود.

 

صفات خبر خوب:

 

1-     تازگی خبر: خبر باید تازه و نو باشد و در  اولین فرصت در اختیار مخاطبان  قرار گیرد مثل سبزی و میو ه تازه

 

2-     جالب بودن خبر: خبری جالب است که علاوه بر تازه بودن باید توجه فوری و غیر ارادی افراد را به خود معطوف سازد . مثل: سگ و انسان

 

3- صحت خبر: اگر خبرها با واقعیت منطبق نباشد اعتماد مردم سلب می شود  پس خبرنگار در زمان  کسب و تهیه تنظیم خبر  با بی طرفی و واقع بینی به رویداد نظر کند و به طور عینی و واقعی به مخاطب انتقال دهد.

 

   جریان ارتباط در خبر نویسی

 

1- مستقیم

فرستنده پیام

 

گیرنده پیام

 

ساده ترین ارتباط    ساده      رو در رو       شفاهی                  استفاده اعمال و حرکات غیر کلامی

 

 

 

 

 

 

2-     غیر مستقیم    وسیله ارتباطی

 

 

فرستنده پیام

 

وسیله ارتباطی

 

گیرنده پیام

 

تلفن

 

نامه

 

فاکس

 

ایمیل

 

 

 

 3- ابزارهای مکانیکی پیشرفته

 

دهنده پیام

 

کد گذار

 

وسیله ارتباطی

 

کدیاب

 

گیرنده پیام

 

خبرنگار

 

مصاحبه گر

 

گزارشگر

 

مترجم

 

 

 

ایستگاه  تلویزیون

 

رادیو

 

سازمان مطبوعان

 

 

 

دستگاه رادیو

 

تلویزیون

 

مطبوعات

 

 

 

 چگونگی کسب خبر

 

 1- دریافت خبر 2- جمع آوری خبر 3- کشف خبر 4- تحلیل و تحقیق خبر

 

1-     دریافت خبر:  این خبرها بدون مداخله خبرنگار به مطبوعات می رسد مثل اعلامیه های دولتی، گزارش مصاحبه ها وکنفرانس مطبوعاتی

 

2-     جمع آوری خبر: خبرنگار باید به جستجو و جمع آوری خبر بپردازد مثل: خبرهای مربوط به محصول های صنعتی، فعالیتهای عمرانی و اقدامات نوسازی اگر خبرنگار برای تهیه خبر مراجعه نکند مسئولان آن هیچ وقت مستقیماً برای انتشار آن در مطبوعات پیش قدم نمی شوند.

 

3-     کشف خبـر: در برخی موارد اخبار محرمانه ومخفی است یعنی نه تنها خبر ابهام دارد بلکه دارنده خبر به علل خاص خبرنگار را از دست یافتن بدان باز می دارد بدین طریق خبر را عملاً منکر می شود در این حالت خبرنگار موظف است خبر را کشف کند و در اختیار روزنامه نگار بگذارد مثل : اخبار سیاسی – قضائی

 

4-     تحلیل و تحقیق خبر: زمانی که برای کسب خبر منابع مستقیم وجود ندارد و خبرنگار می تواند با بررسی دقیق اخبار موجود و مقایسه آنها با یکدیگر به یک خبر مهم دست یابد خبرنگار این خبرها را باید با احتیاط منتشر کند تا از لحاظ صحت عمل انتقادی بر آن وارد نباشد.

 

ارزش های خبر:

 

تعریف ارزش خبری: برای تشخیص اینکه در چه رویدادی ارزش تهیه گزارش را دارد نیاز به معیارهای است که بتوان وقایع یا رویداد را ارزش یابی و گزارش جامعی از آن رویداد برای مخاطبان تهیه کرد این معیارها گاه به تنهائی یا با ترکیب با یکدیگر یک واقعه را پدید می آورند

 

1-ارزش دربرگیر 2- ارزش شهرت 3- ارزش بزرگی 4- ارزش برخورد و تضاد 5- استثناء و شگفتی 6- ارزش تازگی 7- ارزش مجاورت

 

1-     دربرگیر:  یعنی بر روی تعداد زیادی از افراد جامعه تأثیر در زمان حال و آینده داشته باشد ارزش دربرگیری ممکن است به منفعت یا ضرر افراد جامعه باشد و این منفعت هم می تواند به صورت مالی و معنوی باشد و حتی ضرر هم به صورت معنوی و مادی این ارزش در برگیری می تواند تأثیر مستقیم یا غیر مستقیم بر روی افراد جامعه داشته باشد.

 

1-1-        منفعت :

 

مادی: مثال: شهریه دانشگاه آزاد اسلامی کاهش یافت.

 

معنوی:

 

1-2-        ضرر:

 

مادی: مثال: شهرینه دانشجویان دانشگاه آزاد افزایش یافت

 

معنوی: مثال: مدرک دانشگاه آزاد اعتبار ندارد (چون پول خرج می کنیم)

 

1-3-        تأثیر مستقیم: مثال: وزارت نفت اعلام کرد قیمت بنزین افزایش یافت. (تأثیر مستقیم دارد برای اشخاصی که ماشین دارند)

 

1-4-        تأثیر غیر مستقیم: مثال: وزارت نفت اعلام کرد قیمت بنزین افزایش یافت. (تأثیر مستقیم دارد برای کسانی که ماشین ندارند)

 

1-5-        تأثیر در زمان حال و آینده: مثال: تعویض گذرنامه- تعویض شناسنامه

 

 

 

2-     شهرت: اشخاص حقیقی و حقوقی و حتی برخی از اشیاء هر گاه به خاطر فعالیتها و معروفیتشان در جامعه ملی و فرا ملی شناخته شده باشند ارزش خبری دارند شهرت ممکن است بار معنائی منفی و مثبت داشته باشد. مثال: بار منفی: صدام بار مثبت: پاستور که واکسن را اختراع کرد.

 

3-     بزرگی: این ارزش خبر به اعداد و آمار مربوط می باشد هر چقدر وزن و تعداد نفر بیشتر باشد ارزش خبر بیشتر است. مثال: مانند زلزله از نظر ریشتر و تعداد کشتگان

 

4-     برخورد و تضاد: شامل برخورد بین گروهها، افراد، ملتها و حیوانات با یکدیگر در طبیعت برخورد ممکن است به صورت فیزیکی(جسمانی مانند: نیروهای آمریکای به شمال عراق حمله کردند) یا فکر (ایدئولوژی مانند: رییس جمهور آمریکا در نطقی ایدئولوژی مارکسیس حمله کرد و آن را بی اساس خواند)

 

5-     ارزش استثناء و شگفتی: یعنی رویدادهای استثنائی را شامل می شود دلیل اهمیت جالب بودن واقعه و تحریک حس کنجکاوی مخاطبان می باشد. مانند: خانمی که با دو سگ رانندگی می کند

 

6-     ارزش مجاورت: رویدادی که بر اساس اهالی یک منطقه خبر است برای منطقه دیگر ارزش خبری یکسان ندارد هم ارزش جغرافیای داشته و هم ارزش معنوی

 

7-     ارزش تازگی: هر چقدر خبر تازه تر باشد و در زمان کم تهیه شود و به مخاطبان انتقال یابد دارای ارزش زمان می باشد دیر مخابره کردن خبر ممکن است اعتبار و حیثیت موسسه خبری را زیر سوال ببرد بنابر این اگر خبری را خبرنگار با تلاش فراوان تهیه کرده و به موقع مخابره نشود ارزش تازگی خود را از دست می دهد چون رقبا در مدد بهر برداری از کمترین فرصت هستند تا کسب اعتبار و جلب مخاطب نمایند.

 

عناصر خبر  (مهم) به خبرنگار کمک می کند تا مطالب را بهتر تهیه و تنظیم نماید و به دفتر روزنامه ارائه بدهد عناصر خبر عبارتند از :که- چه– کی –کجا- چگونه- چرا

 

عنصر که : شخص یا اشخاصی را در بر می گیرد . نام و نام خانوادگی- سن- جنس- تحصیلات- شغل

 

عنصر چه: یا چه موضوعی- محور اصلی خبر اصل رویداد است مانند: ارزشهای در برگیری و برخورد مانند زمان جنگ، حواد ث طبیعی

 

عنصز کی: عنصر زمان بسیار مهم می باشد مانند روز- ساعت- دقیقه – ثانیه

 

عنصر کجا: چه مکانی (شهرستان- شهر- استان- کوچه- طبقه – پلاک)به خبرنگار کمک می کند چطور موضوعش را بنویسید.

 

عنصر چگونه: چگونگی، چطور – چگونگی وقوع رویداد را در بر می گیرد.

 

عنصر چرا: علت اتفاق را بررسی می کند بیشتر در تفسیر بکار می رود.

 

 

 

 

 

 

گزینشگری خبر:

 

کسانی  که در تحریریه رسانه های خبری در فرایند تهیه گزینش و ارائه پیامهای خبری فعالیت دارند دروازبان خبر می گویند

 

مدل دیوید وایت

 

روزنامه یا  هر رسانه خبری نمی تواند خبر تمام رویدادهایی را  که توسط خبرگزاری ها مخابره شده یا خبرنگاران تهیه کرده اند چاپ و نشر کند بنابر این انتخاب از تلکس های خبری و ارسال شده توسط خبرنگاران برای تهیه گزارش از یک رویداد وقاعی در جهت تأمین نیاز خبری مخاطبان می باشد. یعنی بر اساس ارزش خبری گزینش و به دست مخاطب می رسانیم

 

 

به دست مخاطب می رسه

 

 

 

N

 

 دروازه بانی

 

 

M

 

N1

 

N2

 

N3

 

N4

 

N1

 

N2

 

N3

 

N4

 

 

 

M

 

 

 

گزینشگری

 

مدل وستلی و مک لین

 

X1

 

X2

 

X3

 

X4

 

.

 

.

 

.

 

XN

 

 

 

 

انواع خبر

 

اخبار انحصاری: شامل اخباری است که برای اولین بار به وسیله خبرنگار تهیه می شود و قبل از آنکه خبرنگاران رقیب به آن دست یابند منتشر می گردد.

 

اخبار معمولی و عادی: شامل اخبار ضروری روز را می گویند که هر روز طبق معمول روزانه توسط خبرنگاران تهیه و به چاپ می رسد تکرار این اخبار به دلیل برخی از حوادث و وقایع مورد علاقه خوانندگان می باشد مثل اخبار مربوط به سینما و تأتر – برنامه های رادیو و تلویزیون

 

اخبار ابتکاری: اگر روزنامه ها اخبار انحصاری و ابتکاری تهیه نکنند بین آنها هیچ تمایزی وجود ندارد به همین دلیل خبرنگاران تلاش می کنند در تهیه اخبار ابتکارات جدیدی به کارببرند و با انتشار اخبار غیر قابل انتظار خوانندگان بیشتری را جلب کنند اخبار ابتکاری همیشه جنبه استثنائی دارد و محصول استعداد و کوشش و تلاش خبرنگار می باشد.

 

تعریف لیدر خبر؟  چکیده مهمترین مطلب که در پارگراف اول آمده است. (چهل کلمه می باشد)

 

نگارش لید خبری کار بسیار مهم می باشد که خبرنگار باید فوراً خوانند را در جریان مهم ترین قسمت رویداد قرار دهد.

 

اصول نگارش لید:

 

1-     لید باید چکیده مهم ترین مطلب را به صورت مشخص و معلوم بیان کند.

 

2-     از نوشتن مطالب مبهم در لید باید خودداری کرد.

 

3-     مطالب جزئی در لید نباید نوشته شود.

 

4-     لید خبر باید حاوی یک یا حداکثر دو جمله باشد.

 

5-     در نوشتن لید نباید تعداد کلمات از حدود 40 کلمه بیشتر باشد.

 

6-     لید نباید با زمان یا مکان شروع شود مگر این زمان و مکان اهمیت ویژه ای داشته باشد.

 

 

انواع لید

 

- لید بر اساس عناصر خبر: 1- که 2- چه 3- کی 4- خبر 5- چگونه 6- کجا

 

- که: با معرفی شخص شروع می شود. مثال: گورباچوف رهبر شوروی دیروز موافقت خود را برای برچیدن قدرتهای بزرگ از جانب شوروی در خارج از خاک کشور اعلام کرد.

 

- لید کجا: محل وقوع واقعه را بیان می دارد. مثال: جاده رامهرمز بهبهان به علت بارندگی های 48 ساعت گذشته در استان خوزستان و جاری شدن سیل در چند نقطه جاده مسدود شد.

 

لید کی: زمان وقوع واقعه را بیان می دارد. مثال: از ساعت 6 صبح فردا طرح محدود ترافیک در مرکز تهران به مورد اجرا در می آید.

 

لید چرا: یا دلیل رویداد مثال: به منظور تبادل فرهنگی و عرضه فرهنگ پر بار اسلامی نخستین دوره نمایشگاه بین المللی کتاب با حضور کشورهای مختلف به ویژه کشورهای اسلامی در سال آینده در تهران برگزار خواهد شد.

 

لید چه: یا موضوع رویداد مثال: انفجار کپسول در شرکت ایران گاز شعبه بندرعباس علاوه بر آتش سوزی و خسارت مالی دو کارگر را کشت و 7 تن را به شدت مجروح کرد.

 

لید چگونگی: رویداد: با تأسیس دوره جدید آموزش پزشکی کمبود 20 هزار پزشک در کشور برطرف خواهد شد و دیگر نیاز به رفتن به کشورهای خارج نمی باشد.

 

 

 

- لید بر اساس موضوع خبر :

 

 1- لید یک موضوعی:  لید  مستقیم- لید عمقی- لید تشریحی – لید سوال- لید نقلی- لید تمثیلی- لید ادبی

 

- لید مستقیم: لیدی است که خبر به صورت ساده و مستقیم و بدون ابهام می باشد.

 

- لید عمقی: برای خبرهای پیچیده به کار می رود مانند: خبرهای سیاسی واقتصادی برای روشن شدن مطالب

 

- لید تشریحی: نویسنده یا خبرنگار سعی دارد با تحریک احساسات خواننده را به خود جلب کند. مثل: گاز گرفتگی سال گذشته موجب خفه شدن شده بود یا دیدن بچه دوقلو که شبیه  قورباغه می باشد.

 

- لید سوال: با طرح یک سوال حس کنجکاوی خواننده را تحریک می کند مثل: مردم تهران بی صبرانه منتظرند تا بدانند دولت برای جلوگیری از شیوع بیماری وبا در پایتخت چه تصمیمی اتخاذ می کند.

 

- لید نقلی: استفاده کردن از نقل قول مستقیم از یک شخصیت مثل: من به طرف چوبه دار می روم ولی به همه مردم بگوئید که بی گناهی را به خطای ناکرده مجازت می کنند این آخرین گفته ی محکومی بود که سحرگاهان امروز در زندان به دار مجازات آویخته شد.

 

- لید تمثیلی: لیدی است که با ضرب المثل به کار برده می شود استفاده از اشعار و ضرب المثل

 

- لید ادبی: از یک اندیشه فلسفی یا ادبی استفاده می شود. مثال: در زندگی ملتها هم مثل افراد لحظاتی از هوشیاری پیش می آید که یکباره بافت زندگی آینده آنان را زیر و رو می کند و تار وپود هستی ایشان را رنگ و روی دیگری می دهد.

 

2-     لید چند موضوعی: لید چند خبری- لید فهرستی- لید مرتبط یا مقایسه ای- لید متراکم- لید تاریخی

 

- لید  مرتبط یا مقایسه ای: رابطه علت و معلول را در لید تأکید دارد و اینکه یکی از آنها نتیجه دیگر می باشد. مثال: به دلیل سیل آمده در شهر گیلان هزاران نفر کشته شد.

 

- لید متراکم: چند مسئله با درجه اهمیت تقریباً مساوی کنار هم قرار می گیرد. مثل : دوازده نفر کشته یا 50 میلیون خسارت

 

- لید فهرستی: در این نوع لید موضوعات متعدد ولی دارای اهمیت مساوی نوشته می شود مثال: فروش میوه در پیاده روها ممنوع گردید- ماهی جنوب از روز شنبه با نرخ ارزانتر به مردم فروش داده می شود.

 

- لید چند خبری: لیدی است که برای چند خبر متفاوت که حداقل از یک جهت دارای وجه اشتراک هستند مثال صفحه 76 کتاب

 

- لید تاریخی: صفحه شماره 76

 

گزار نویسی(رپرتاژ):

 

یکی از شاخه های روزنامه نگاریست و شاید بتوان گفت یکی از بخش های روزنامه نگاری به حساب می آید در گزارش مجموعه ای از خبر محاسبه در خود گزارش داریم در نتیجه گزارشگر کسی است که کار گزارش نویسی و خبرنویسی وارد باشد هر گاه واقعه ای جنبه نمایشی و توضیفی داشته باشد در یک صحنه تصویری مثل رژه، مسابقات ورزشی و غیره خبرنگار به عنوان ناظر جریان حضور دارد و به جای مردمی که نمی توانسته در آن واقعه حضور داشته باشد بجای آنها می بیند و می شنود و برای مردم به طور دقیق و روشن بیان می کند پس گزارش نویسی یک خبر تصویری وتوصیفی می باشد و کسانی که واقعه را می خوانند محیط وقوع رویداد را تصور کرده و می ببیند او مانند یک تماشاگر است نه یک تماشاگر عادی بلکه باید او با چشمهای نکته بین خود در صف مقدم قرار گیرد.

 

 

 

مراحل عملی تهیه گزارش تحقیقی:

 

1-     تهیه موضوع: توسط خبرنگار یا سر دبیر موضوع مشخص می شود.

 

2-     مطالعه روی موضوع تعیین شده: شناخت منطقه محل و فردی که گزارش می خواهیم تهیه کنیم.

 

3-     گفتگو با مردم: در موضوع تحقیقی مردم جایگاه بالائی دارند چون برای مردم می نویسیم و در نقاط مختلف با مردم مصاحبه شود با طبقات مختلف مردم صبحت شود شغلهای مختلف و نظرات مختلف در نظر گرفته شود.

 

4-     گفتگو با کارشناسان: به گزارش تحقیقی فقط جنبه علمی می دهد.

 

5-     گفتگو با مسئولان: کسانی که به عنوان مسئول آن قسمت هستند.

 

6-     اظهار نظر گزارشگر: باید حد و مرز گزارشگر مشخص باشد و با نظر دیگران ادغام نشود.

 

7-     نتیجه گیری:

 

·         عده ای معتقداند که باید یک جمع بندی از مطالب خود داشته باشند و یک نتیجه گیری از مشکل و بهترین راه حل را ارائه بدهند.

 

·         خوانندگان باید در مورد نتیجه گیری آنها اظهار نظر کنند و بیننده و خواننده را به فکر و اندیشه وا دارند.

 

 

خصایص یک گزارش خوب

 

1-     مشخص کردن محور اصلی گزارش

 

2-     ایجاد تصویر کلی از موضوع گزارش در ذهن که دارای یکپارچگی و پیوستگی باشد.

 

3-     حفظ وحدت موضوع در گزارش یعنی اگر درباره جنگ صحبت می شود فقط درباره جنگ باشد و از موضوعات دیگری به کار برده نشود

 

4-     تسلط در تشریح، توصیف و تجسم موضوع گزارش به توانائی گزارشگر بستگی دارد.

 

5-     رعایت اصل کمی و کیفی گزارش (موضوع گزارش پر محتوی و مختصر باشد که مخاطبان بتوانند نتیجه خوبی بگیرند طوری نباشد که مردم خسته شوند و از خواندن ادامه منصرف شوند.

 

6-     رعایت اصل بازگوئی در گزارش بازگو کننده تمام مسائل و موارد باشد که شامل نظرات مردم یا هر کس دیگر

 

7-     عدم پیش داوری: نباید پیش داوری کند

 

8-     بی طرفی در گزارش

 

9-     کشاندن خواننده به طرف موضوع

 

10-توجه به خواستگاه خوانندگان ونیاز های اساسی آنان

 

11-گزارش باید معلومات خواننده را بالا ببرد.

 

12-شناخت آداب و رسوم جامعه و سنت های جامعه را بشناسیم و در گزارش به کسی توهین نکینم

 

 تعریف خبر: اعلام و بیان وقایع جالب زندگی اجتماعی و نقل عقاید و افکار عمومی است.

 

تعریف تفسیر یا اظهار نظر: عبارت است از قضاوت و اظهار نظر عقاید افراد درباره وقایع اجتماعی

 

تعریف تشریح: بیان مفضل و شرح عناصر عینی و چگونگی واقعه را آشکار می سازد.

 

 

 

تفاوت خبر، تفسیر و تشریح

 

خبر: در خبر نباید و هیچ حقی نداریم در آن دخل و تصرف کنیم بلکه عین واقعه را باید بیان کنیم و یک خبرنگار باید وقایع را بی طرفانه بدون غرض دیدنیها و شنیدنیها را منتقل کند.

 

تفسیر: مفسر یا نویسنده درباره رویدادی که احتمالاً خبر آن جداگانه منتشر شده اظهار نظر می کنند و در نوشته هایش استنباط، اندیشه و قضاوت شخصی خود را بیان می کند می تواند از نظریه دیگران که مورد قبول اوست استفاده کند. در تفسیر نویسنده ممکن است موضوعی را رد یا از آن حمایت کند به طور کلی تفسیر در رده بندی مقاله های روزنامه نگاری قرار می گیرد و نظر نویسنده در مورد یک رویداد است و در آن به عنصر خبری چرا پاسخ داده می شود.

 

تشریح خبر: منظور بیان مفصل و مشروح عناصر عینی و واقعه یک رویداد که خبرنگار حقی ندارد نظرات شخصی خود را در آن بیان کند در واقعه به عناصر چرا و چگونه تواماً پاسخ می گوید.

 

تیتر

 

مهمترین پیام خبر بطور خلاصه و فشرده و بمنظور ترغیب خواننده برای خواندن لید و متن را تیتر گویند.

 

اصول و قواعد نگارش تیتر:

 

1-     باید ساده و روان باشد

 

2-     باید روشن و دقیق باشد

 

3-     باید با متن خبر تطبیق کند

 

4-     بایدخلاصه مهمترین مطلب خبر باشد

 

5-     باید زنده و جاوید و حالت داینامیک (Dynamic) داشته باشد.

 

6-     باید با شرح خبر تناسب باشد

 

7-     باید مستقل از خبر باشد

 

8-     نباید کلمات تکراری داشته باشد

 

9-     باید با حداقل کلمه حداکثر معنی و مفهوم را بیان کند

 

10-تیتر باید تأثیر ایجاد شده اش با تأثیر مورد نظر تطبیق کند

 

11-از نوشتن تیترهای منفی باید اجتناب کند

 

12-از نوشتن تیترهای سوالی باید خودداری کرد

 

13- انتخاب فعل مناسب کلمه موفقیت در نگارش تیتر است.

 

14-از نوشتن حرف اضافه در ابتدای تیر باید خود داری کرد

 

15-فعل بکار رفته در تیتر باید از افعال معلوم باشد.

 

اجزای تیتر را تعریف کنید: تیتر نویس به منظور ایجاد جذابیت و افزایش کنش ظاهری مطلب به غیر از تیتر اصلی تیترهای دیگری را با حروف کوچکتر در بالا و پایین تیتر اصلی می نویسد.

 

روتیتر: تیتری است بالای تیتر اصلی نوشته می شود.

 

خلاصه تیتر: حروف تیترهای خلاصه از انواع تیترهای دیگر کوچکتر بوده برای مشخص کردن آن از ستاره یا دایره سیاه استفاده می شود و گاهی در درون کادر قرار می گیرد.

 

میان تیتر: معمولاً در وسط خبرهای طولانی برای تفکیک بکار می رود.

 

سبک های خبر: خبرنگاران باید بعد از شناختن خبر و جمع آوری اطلاعات، مطالب را در قالب بسته بندیهای جذاب به مخاطبان ارائه دهد و پس او قدر جذابتر و محتوای آن پربارتر باشد شمار مشتریان و میزان تأثیرش بیشتر می شود و بر عکس

 

ویژگیهای سبک هرم وارونه یا معکوس: 1- مهمترین مطلب در ابتدا قرار می گیرد 2- موثرترین و کارآفرین ترین روش انتقال اطلاعات 3- کم ارزش ترین در انتها قرار می گیرد 4- در زمان خواندن روزنامه بین 20 تا 60 دقیقه بیشترین حجم خبر را به خواننده منتقل می کند..

 

مزایای استفاده از سبک هرم وارونه در سبک خبر نویسی: 1- در ابتدا خلاصه مهم ترین مطلب قرار می گیرد 2- زمان کمتری برای دریافت مطلب لازم است 3- خواننده را خسته نمی کند 4- حس کنجکاوی خواننده را تحریک می کند 5- خواننده را به خواندن خبر ترغیب می کند 6- کار دبیران و سر دبیران را راحت می کند 7- متن خبر بر پایه ارزش مطالب تنظیم می گردد. 8- کار فنی و ماکت بندی را ساده می کند.

 

معایب سبک هرم وارونه:  1- احتمال دارد خواننده را از خواندن بقیه خبر باز دارد 2- بعلت خلاصه شدن ممکن است برخی از اطلاعات از متن حذف شود 3- در بعضی از موارد مخصوصاً در مورد خبرهای طولانی آنچه در ابتدا گفته میشود دوباره در متن خبر تکرار می گردد 4- اعمال نظر خبرنگار در این نوع سبک زیاد است.

 

سبک تاریخی:  1- مطالب بر اساس ارزش آنها نوشته نمی شود 2- مطالب همانطور که اتفاق افتاده باید بیان شود 3- برای مطالب خبری روز مناسب نیست در تهیه مقالات و گزارش تحقیقی می شود مورد استفاده قرار گیرد در جملات هفتگی استفاده از آن قابل قبول تر است.

 

مزایای استفاده از سبک تاریخی: 1- مطالب کاملتر بیان می شود 2- اعمال نظر خبرنگار در دخل و تصرف و برجسته کردن مطالب کمتر است.

 

معایب سبک تاریخی: 1- زمان بیشتری برای دریافت مهمترین مطلب لازم است 2-خواننده را خسته می کند 3- از لحاظ تیتر نویسی و ماکت بندی کار را مشکل می کند 4- ترغیب خواننده به خواندن خبر با توجه به میزان کم سوادان کمتر است.

 

سبک بازگشت به عقب: مطالب از نو به سمت کهنه نوشته می شود یعنی آخرین خبر در ابتدا گفته میشود و سوابق امر در انتها آورده می شود.

 

سبک تشریحی: این شیوه از نگارش نسبت با سبکهای دیگر کاربرد کمتری دارد و در خبرهای طولانی استفاده می شود پس از ذکر هر قسمت از خبر اطلاعات تکمیلی ارائه می شود این اطلاعات می تواند سابقه خبر اطلاعات شخصی خبرنگار که موجب روشن شدن مطلب شود

 

سبک پایان شگفت انگیز: سبکی که لید ندارد قسمتهای مختلف خبر طوری تنظیم می شود که به قسمت جذاب و شگفت انگیز و شیرین خاتمه یابد و در واقع خبر در قسمت انتهای برای مخاطبان گشوده می شود این شیوه نگارش برای خبرهای کوتاه مناسب است.

 

 

 

انواع روزنامه­نگاری

 

1-     روزنامه نگاری آزادی گرا: بعد از جنگ جهانی اول تا اواسط دهه 1960 را در بر می گیرد و بر گزارش واقعیتها استوار می باشد. این روزنامه نگاری به 4 دسته تقسیم می شود.

 

(1-           روزنامه نگاری عینی 2- روزنامه نگاری تشریحی 3- روزنامه نگاری عمقی 4- روزنامه نگاری تحقیقی)

 

1-1-         روزنامه نگاری عینی:  والتر لیپمن در سال 1920 تحقیقی به سنجش صحت اخبار نیویورک تایمز پرداخت و در آخر پژوهش به جهت گیری های شخصی و گزارش مقرضانه خبرنگاران این روزنامه انتقاد کرد و عقیده داشت اخبار همانگونه که اتفاق می افتد مورد توجه نبوده بلکه آنطور که خبرنگاران دوست داشته اند مطرح می شده لیپمن به روزنامه نگاری واقعیت جو وعینی گرا توجه داشت وتأثیر ندادن احساسات و تمایلات و علاقه های شخصی توجه داشت و عقیده داشت که اخبار باید بدون بی طرفی منتشر شود و گاهی اوقات به این روزنامه نگاری مخالف جو هم گفته می شود.

 

1-2-         روزنامه­نگاری تشریحی: در سال 1922 و با انتشار هفته نامه تایم نامگذاری شد روزنامه نگاران این هفته عقیده داشتند اخبار روزانه درباره رویدادها، نیازهای خوانندگان را ارضاء نمی کنه و عقیده داشتند که گزارشهای خبری به صورت دقیق تر در اختیار مخاطبان قرار باید بگیرد بنابر این به تفسیر، تشریح و تجزیه و تحلیل اخبار به طور دقیق می پرداختند.

 

1-3-         روزنامه­نگاری عمقی: از طرفداران این روزنامه نگاری میخائیل کاپ می باشد و روزنامه نگاران آمریکائی برای کاملتر کردن گزارشهای خبری به بررسی عمقی مطالب می پرداختند و زمان زیادی صرف مطالعه و بررسی رویداد می گذاشتند تا گزارش خبری دقیق و کامل در اختیار مخاطبان قرار بگیرد. انتقاد وارد شده به این روزنامه نگاری: 1- وقت زیادی نیاز بود برای کامل کردن اطلاعات 2- نیاز به وسعت انتشار در صفحات نشریه بود.

 

1-4-         روزنامه­نگاری تحقیقی: از سال 1970 توسط کارل برن نشتاین و باب ود وارد مطرح شده این روزنامه نگاری بیشتر وقایع سیاسی توجه داشت و خبرنگاران پوشش های فراوانی برای کسب واقعیت تلاش می کردند که اطلاعاتی که مخفی مانده آشکار نمایند و مخاطبان را در این زمینه مطالعه سازند.

 

 

 

2-   روزنامه نگاری انتقاد گرا: در این نوع روزنامه نگاری به خبرنگاری متعهد و مدافع گر توجه دارد در واقع به جای تمرکز به اخبار بر روی آزادی و عینیت ومسئولیت وتعهد وسایل ارتباط جمعی تکیه دارد. به سه دسته تقسیم می شود. (1- روزنامه نگاری زیر زمینی یا اعتراض گر 2- روزنامه نگاری متعهد :2-1- روزنامه نگاری مدافع گر 2-2- روزنامه نگاری مشارکت جو3- روزنامه نگاری نوین)

 

2-1-         روزنامه نگاری زیر زمینی یا اعتراض گر: در فاصله سال های 1964 تا 73 مطرح بود  توسط دانشجویان جوان که مخالف با وضع مستقر و ارزشهای سیاسی، اجتماعی مورد حمایت نظام آمریکا صورت گرفت این نشریات 4 صفحه ای با قد کوچک منتشر می شد که مخالفت خود را نسبت به تبعیض نژادی، ادامه جنگ ویتنام، معیارهای مادی جامعه مصرفی، نا برابری زنان و مردان و آلودگی محیط زیست مطرح بود و به مطبوعات زیر زمینی معروف بودند ولی کارشان غیر قانونی نبود در این روزنامه نگاری به روزنامه نگاری اعتراض گر معروف بود.

2-2-         روزنامه متعهد:   

 

2-2-1-              مدافع گر:   که نقش دفاعی به عهده دارند و بر مبنای هدف‌ها و مقاصد موردنظر در مورد رویدادها و مسائل خاص سیاسی و اجتماعی موضع‌گیری می‌کردند.

 

2-2-2-              رونامه‌نگاری مشارکت‌جو:  در واقع روزنامه‌نگاران درجریان رویداد اجتماعی  و سیاسی مشارکت فعالانه داشتند بطوری که  روزنامه‌نگار با توجه به مسئولیت و تعهد اجتماعی  خویش درگیر واقعیت می‌شد.

 

2-3-            روزنامه‌نگاری نوین: در سال 1908 توسط تام ولف مورد توجه بود. کاربرد این کسب داستان‌های تخیلی بلند و کوتاه مطرح بود هم از واقعیت عینی رونامه‌نگاری و هم واقعیت ذهنی در داستان استفاده می‌شد.

 

ویژگی‌های کسب روزنامه‌نگاری نوین

 

1-      توجه به شخصیت فردی: روزنامه‌نگار با مصاحبه‌‌های پیاپی با مصاحبه‌شوندگان سعی می‌شود احساسات آنان را در زمان وقوع اتفاق ثبت شود.

 

2-     بیان جزئیات نمادی: توجه به طرز لباس پوشیدن، ‌حرکات،‌ عادات غذا خوردن، راه رفتن، و محل زندگی برای آشنایی بیشتر مخاطبان

 

3-   گفت‌و‌شنود وسیع: منظور این می‌باشد که گفته‌های مصاحبه‌شونده‌ها عیناً  و به طور مستقیم نقل گردد.

 

4-    توصیف صحنه به صحنه: این گزارش‌ها به درد مجلات ماهانه و فصلی و یا کتاب‌نگاری مورد توجه است و بیش از هر چیز به واقعیت ذهنی توجه دارد و از عینی‌گرایی فاصله‌ می‌گیرد و انتقادی که وارد است خبرنگار نمی‌تواند هفته‌ها و ماه‌ها برای تهیه یک‌گزارش زمان بگذارد.